Xóm nghề Ông Non và thương hiệu tủ thờ

Khảm ốc - xà cừ, một công đoạn đòi hỏi tính kiên nhẫn, tỉ mẫn và hết sức chính xác của người thợ, giúp làm nên danh tiếng tủ thờ Gò Công

Khảm ốc - xà cừ, một công đoạn đòi hỏi tính kiên nhẫn, tỉ mẫn và hết sức chính xác của người thợ, giúp làm nên danh tiếng tủ thờ Gò Công
Nhờ giữ được danh tiếng và biết kết hợp công nghệ hiện đại, những người thợ xóm Ông Non tạo được thương hiệu độc quyền cho tủ thờ Gò Công
Xóm Ông Non nằm ven Quốc lộ 50, thuộc địa phận xã Tân Trung, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang. Cái xóm nhỏ này với chừng vài chục hộ gia đình chính là nơi khai sinh ra nghề làm tủ thờ Gò Công danh tiếng hơn 100 năm qua...

Cả làng làm nghề

Ông Ngô Tấn Đức, người dân trong xóm quen gọi là ông Ba Đức, được xem là một tay thợ đóng tủ thờ cừ khôi nhất xóm Ông Non. Ông Ba Đức nói: “Ông nội tôi là người đầu tiên trong xóm làm nghề đóng tủ thờ. Chiếc tủ đầu tay hiện đã hơn trăm tuổi, vẫn còn lưu giữ ở thất Cao Đài trong xóm”. Ông Ba Đức kể tiếp: Hồi đó không có gỗ, ông nội ông bèn lôi mấy bộ ván gõ là tài sản quý giá nhất trong nhà ra “xẻ thịt” để đóng hai chiếc tủ thờ, không ai can ngăn được. Hai chiếc tủ thờ đầu tiên nhỏ xíu và rất đơn giản, chẳng có chạm, cẩn, đánh véc- ni sáng choang như bây giờ, nhưng được cái rất chắc chắn, khách ở xa tới đều thích... Xóm tủ thờ Ông Non ra đời từ đó.

Nhắc chuyện xưa, ông Ba Đức cười: “Tôi năm nay gần bảy mươi tuổi, tự mình đóng hoàn chỉnh chiếc tủ đầu tiên năm lên mười chín. Đến bây giờ không thể nhớ nổi mình đã đóng được bao nhiêu chiếc nữa”. Theo ông Ba Đức, hiện nay hầu hết dân trong xóm Ông Non đều theo nghề đóng tủ thờ, nhà nhà làm tủ thờ, mở ra hàng chục cơ sở sản xuất, giải quyết công ăn việc làm thường xuyên cho khoảng 400 lao động.

Điều gì làm nên danh tiếng?

Sản phẩm tủ thờ của xóm Ông Non giống nhau ở chỗ tất cả đều được đóng bằng các loại danh mộc như gõ đen, gõ đỏ, mun, cẩm lai... Theo ông Ba Đức, chiếc tủ thờ Gò Công bao gồm 16 chi tiết và được 5 kíp thợ gồm cưa, mộc, cẩn, tiện, sơn ráp thành. Lúc chưa có máy móc hiện đại, đóng hoàn chỉnh một chiếc tủ mất 3 tháng. Bây giờ chỉ 10 ngày là có thể hoàn tất một chiếc tủ. Cái hay là những người thợ ở đây biết kết hợp công nghệ hiện

“Đăng ký độc quyền thương hiệu là cách tốt nhất để bảo vệ danh tiếng tủ thờ Gò Công mà hơn 100 năm qua, qua nhiều thế hệ, làng nghề xóm Ông Non chúng tôi luôn biết gìn giữ và phát triển để không bị mai một”. (Nghệ nhân Ba Đức)

đại với cách làm thủ công từ đôi tay khéo léo. Nét độc đáo của chiếc tủ thờ Gò Công so với những vùng khác là các mối nối đều sử dụng mộng, chốt gỗ. Ngoài ra, những họa tiết, hoa văn trang trí, hình ảnh cẩn, chạm trên thân tủ, mặt tủ như hình tứ linh (long, lân, quy, phụng) hoặc các tích xưa (nhị thập tứ hiếu, bát tiên quá hải, các sự tích trong truyện Tàu...), phong cảnh non sông, tứ quý (mai, lan, cúc, trúc), song long tranh châu, long - phụng... đều được cẩn, khảm bằng vỏ ốc và xà cừ. Nhưng, nét đặc sắc nhất và quyết định giá trị chiếc tủ thờ nằm ở phần trụ. Ông Ba Đức cho hay, mỗi cái tủ thường có giá từ 5 triệu - 10 triệu đồng, nhưng một chiếc tủ hoàn chỉnh có 21 trụ đóng toàn bằng danh mộc (thân tủ bằng gõ, trụ bằng mun, chân quỳ bằng cẩm lai và cẩn ốc - xà cừ sáng lóng lánh) có giá gần 30 triệu đồng trở lên, sản xuất theo đơn đặt hàng riêng.

Thương hiệu cho làng nghề

Anh Ngô Tấn Ngọc, chủ một cơ sở đóng tủ, cho biết hiện nay các loại danh mộc và ốc - xà cừ làm nguyên liệu ngày càng hiếm hoi và đắt đỏ, nhưng nhờ chủ động tìm kiếm nguyên liệu, mỗi cơ sở sản xuất ở đây vẫn có thể tung ra thị trường 120 chiếc/năm và hàng làm không kịp bán. Cách bán buôn, tìm đầu ra cho sản phẩm cũng được xóm tổ chức rất bài bản. Khách hàng có nhu cầu, dù ở xa, các nghệ nhân xóm Ông Non đều sẵn sàng giao hàng tận nơi và đích thân lắp ráp để bảo vệ chất lượng chiếc tủ. Anh Ngọc cho hay: Hiện nay, khách hàng của làng tủ thờ Gò Công trải dài từ miền Đông Nam Bộ, TPHCM đến các tỉnh ĐBSCL. Tủ thờ Gò Công luôn hiện diện trong nhiều ngôi biệt thự sang trọng ở khắp gần xa.

Dù nghề mộc chuyển hướng, sản xuất theo dây chuyền máy móc hiện đại, nhưng những người thợ xóm Ông Non vẫn giữ nguyên được sự tinh xảo, độc đáo và danh tiếng cho chiếc tủ thờ Gò Công. Điều làm những người thợ tủ xóm Ông Non vui mừng nhất là đến nay “tủ thờ Gò Công” đã đăng ký và được cấp nhãn hiệu hàng hóa và độc quyền kiểu dáng công nghiệp.